Corruptie bestrijding volgens Jet
In deze editie gaan wij in op het probleem van corruptie en de noodzaak voor transparantie in opkomende landen.
Corruptie is een gigantisch probleem in de wereld. Jaarlijks wordt meer dan 1 miljard dollar aan steekpenningen betaald. Het armste deel van de bevolking in de corrupte landen wordt daar steeds de dupe daarvan. Helaas zien wij dit verschijnsel ook in Suriname.
Een lagere graad van socio-economische ontwikkeling betekent over het algemeen meer corruptie. Armoede en corruptie zijn onderling sterk verweven.
Het Internationaal Monetair Fonds heeft besloten om samen met diverse ontwikkelingslanden de strijd tegen de corruptie aan te gaan. Van belang is dat civiele organisaties, de pers en de rechterlijke macht betrokken worden bij dit strijdplan. Deze tegenkracht in de maatschappij kan ervoor zorgen dat de politieke elite ter verantwoording geroepen wordt en niet meer ongestoord haar zakken kan vullen.
Het grote probleem met corruptie is dat het juist armoede veroorzaakt. De steekpenningen van bijvoorbeeld multinationals ondermijnen de kansen op een duurzame economische en politieke ontwikkeling in arme landen. In dit artikel zullen wij kort ingaan hoe Suriname via corruptiebestrijding en transparantie zich verder kan ontwikkelen tot een land met duurzame welvaart.
Chanakya en corruptie
Reeds rondom 300 jaar voor Christus, had Chanakya ( ook bekend als Kautilya, Vishnugupt) uitgebreid over corruptie geschreven. Chanakya was professor in de politieke wetenschappen aan de universiteit van Taxila en tevens Minister President aan het hof van Keizer Chandragupta Maurya. Hij gaf in verscheidene werken aan dat corruptie moeilijk te kwantificeren is. De stroom van publiek geld moet nl. nauwkeurig geanalyseerd worden om te ontdekken welk percentage daarvan in prive portemonnees terecht komt. In een van zijn bekende werken, de Arthshastra (de letterlijk vertaling uit het Sanskrit “de Wetenschap van het vergaren van Rijkdom”) gaf hij reeds een interessante visie over corruptie; “ Van een vis onder water is het in principe ook onmogelijk om te achterhalen of de vis nu wel of geen water drinkt”
Men hoeft de Arthashastra niet te lezen om tot de conclusie te komen dat corruptie moeilijk te elimineren is. Ieder segment van de samenleving is doordrongen van dit kwaad. Voorbeelden hiervan zijn de politieagent die bereid is om een kleine overtreding over het hoofd te zien in ruil voor een tegenprestatie, de ambtenaar die zonder een “tjoekoe” te krijgen uw stukken naar de bodem van de stapel verplaatst etc.
In vele arme landen zijn de kleine ambtenaren zelfs afhankelijk van de “tjoekoes” om te overleven.
Daarnaast zijn er de zogenaamde “big tickets” waar beleidsmakers in ruil voor een commissie of faciliteringsfee grote bedragen toucheren in ruil voor het toekennen van publieke werken projecten of natuurlijke hulpbronnendeals. Corruptie bij privatiseringen en natuurlijke hulpbronnen deals hebben bovendien vaak een langdurige impact op de ontwikkeling van een land.
Mondiale anticorruptie verdragen
Onder druk van de mondiale anticorruptie beweging werden er sinds 1995 een aantal conventies en verdragen door multilaterale en regionale instellingen geformuleerd. De meest waardevolle initiatieven zijn die van de Verenigde Naties en van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).
Organisaties zoals Transparency International (TI) fungeren bovendien als een anti-corruptie waakhond en publiceren verscheidene indices waaronder een smeergeldindex en een Corruptie-index. Bijna 150 landen worden onderzocht op de mate van corruptie in het desbetreffende land. Bij de meeste ontwikkelingslanden blijkt corruptie bij de overheid diep ingeworteld. Landen zoals Nigeria, Haiti en Bangladesh blijken vaak het meest corrupt te zijn terwijl de Scandinavische landen in de top tien van de minst corrupte landen voorkomen.
De score van ??n tot tien – waarbij tien staat voor corruptievrij – is gebaseerd op een rondvraag bij zakenmensen, academici en risicoanalisten. De index is dus slechts een perceptie, die de werkelijkheid tracht te benaderen. Daarnaast toont de Corruptie-index van Transparency International minder dan de naam doet vermoeden. Het gaat namelijk voornamelijk over smeergeld en steekpenningen. Andere vormen van corruptie, zoals witwaspraktijken, tellen niet mee. De score zegt niets over de transparantie van het bankwezen – anders zouden Luxemburg en Zwitserland zeker minder punten krijgen.
De index geeft aan in hoeverre burgers en bedrijven smeergeld denken te moeten betalen om iets van de overheid gedaan te krijgen. Daaronder verstaat TI zowel kleine steekpenningen (bijvoorbeeld een extra bankbiljet aan het loket) als grote sommen smeergeld (bijvoorbeeld illegale partijfinanciering) als corruptie. Interessant is dat de clich?matige koppeling tussen arm en corrupt niet altijd opgaat.
Corruptie en multinationals
Multinationals zijn voor een groot deel verantwoordelijk voor het stimuleren van grootschalige corruptie.
Onder druk van de aandeelhouders om meer winsten te maken, geven zij zonder al te veel morele scrupules, grote sommen geld uit aan het omkopen van ministers en invloedrijke beleidsmakers in ontwikkelingslanden.
Het probleem met smeergeld en misbruik van investeringen in ontwikkelingslanden is niet enkel dat de investeringen niet doorstromen naar de verpauperde bevolking. De schaarse valuta worden soms ook aangewend om repressieve regimes in het zadel te houden en vormen een zeer goede reden om de macht te grijpen of te houden.
De voorbeelden daarvan zijn legio. De overvloedige aanwezigheid van natuurlijke hulpbronnen is voorlopig eerder een beletsel voor de ontwikkeling van veel Afrikaanse landen. Angola, Sierra Leone, Tsjaad, Guinee, Gabon, Nigeria en Sudan zijn allemaal landen met rijke grondstoffenvoorraden. Maar in plaats van welvaart brachten ze een kettingreactie van burgeroorlogen teweeg. Geld van investeerders of de opkopers van grondstoffen vormen de basis voor de meeste conflicten.
In de tussentijd wordt de bevolking volledig aan haar lot overgelaten.
Uit research komt steeds een opvallende conclusie naar voren: de corruptie tiert welig in landen die rijk zijn aan waardevolle mineralen zoals olie, diamanten en goud. In ontginningseconomieën als Angola, Nigeria, Kazakstan leeft de modale bevolking in armoede terwijl een corrupte elite de investeringen opsoupeert. In Angola bijvoorbeeld, is de olie goed voor 90 procent van het overheidsbudget, dat 3 tot 5 miljard dollar bedraagt. Elk jaar ‘verdwijnt’ er ten minste 1 miljard dollar uit de staatskas.
Drie spelers in het corruptie-spel
De drie belangrijke actoren in het universeel menselijke spel van corruptie en omkoping zijn: burger, overheid en bedrijf.
Het probleem is dat smeergeld niet aan landsgrenzen stopt, het zijn de multinationals die overal ter wereld kunnen betalen in ruil voor business.
Vandaar dat multinationals door druk van de internationale lobby hun beleid op het gebied van corruptie, milieu en mensenrechten transparant moeten maken.
Tony Blair kwam in dit kader met een interessant voorstel, het zogenaamde “Publish What you Pay”. Bedrijven die zich met de ontginning van bodemrijkdommen bezig houden, moeten een rudimentair overzicht geven van wat ze nationale regeringen betalen aan belastingen, premies, erelonen en andere zaken. Ook George Soros, de miljardair filantroop, wil multinationals tot meer transparantie dwingen.
Bedrijven in de olie en gas sector zoals Royal Dutch/Shell, Unocal, TotalFinaElf, ExxonMobil, British Petroleum en andere bedrijven die de afgelopen tien jaar beschuldigd werden van corruptie, passen nu beter op hun tellen.
De strijd tegen corruptie moet dus niet alleen binnen de ontwikkelingslanden gestreden worden. De VS en Europa hebben ook een verantwoordelijkheid om corruptie te voorkomen. Vaak spelen westerse banken en bedrijven een belangrijke rol bij het uitsluizen van grote geldsommen uit een ontwikkelingsland.
Conclusie voor Suriname
Zoals hierboven weergegeven leidt corruptie, ook in Suriname, tot armoede.
Ook in Suriname komt corruptie voor en ook op verschillende niveaus van de samenleving.
De verdwijning van de gehele gouddekking van Suriname ter waarde van 75 miljoen us-dollars is slechts een selectie van vele voorbeelden.
Wij zullen hier geen verdere voorbeelden noemen want anders raakt het papier op.
Om corruptie totaal uit te roeien is een mentaliteitsverandering noodzakelijk.
Ten eerste moet er de bereidheid zijn om de corruptie van binnenuit te bestrijden.
De weg naar een corruptievrij Suriname zal lang zijn maar er moet ergens een begin worden gemaakt. Ambtenaren moeten worden omgeschoold om corruptie te detecteren. Het aantal anticorruptie meldpunten, gedragscodes en klokkenluiders moet groeien. Via technologische ontwikkelingen zoals e-government, anonieme e-mail corruptie meldingspunten kan in eerste instantie veel worden opgelost. De Surinaamse media en het publiek moeten de zakenwereld en de beleidsmakers steeds meer ter verantwoording roepen. Met name op het gebied van de grotere -natuurlijke hulpbronnen- deals moet er meer transparantie zijn. Met andere woorden wie wordt door wie betaald en waarvoor. De belangen voor multinationals zoals BHP en ALCOA in Suriname zijn enorm. Suriname kan bijvoorbeeld roet in het eten gooien voor Alcoa’s miljarden$ aluminiumsmelter in Trinidad. De offshore gas industrie kan in de toekomst ook in Suriname worden ontwikkeld. Hierdoor zal er genoeg energie zijn om de gehele aluminium value-chain
(bauxiet=>aluinaarde=>aluminium) in Surinaamse handen te houden.
Dit is uiteraard een nachtmerrie scenario voor Alcoa & BHP en zij zullen ALLES doen om hun aluminium strategie in het Caraibisch gebied ( Bauxiet/Aluinaarde uit Suriname ) en de smelterij op Trinidad door te voeren. Met betrekking tot West Suriname is transparantie noodzakelijk. De Surinaamse bevolking dient te weten of er nu 170 miljoen metrieke bauxiet ton ligt of 700 miljoen? Is het bauxiet uit Bakhuys van mindere kwaliteit maar wel makkelijker op te graven? Heeft Suriname een eigen due diligence gedaan m.b.t. de minerale voorkomens in West-Suriname? Neen dus! Newmont Mining is reeds actief in Suriname en is al wat kettinkjes en kraaltjes aan het uitdelen. Uiteraard is het goed nieuws voor Suriname dat deze super goud multinational in Suriname actief is maar het wordt de hoogste tijd dat deals de schatkist substantieel moeten gaan spekken. Hierdoor kan de belastingdruk voor de hosselende Surinamer verkleint worden!
Het is van belang voor de bevolking van Suriname en de verdere economische ontwikkeling van Suriname dat er geen deals worden afgesloten die het Surinaams belang en lange termijn ontwikkeling niet behartigen.
Wij eindigen daarom met dezelfde Chanakya die 2300 jaar geleden de volgende straf voor corrupte politici en adviseurs had ingevoerd:”
overheidspersonen die betrapt worden op het vervreemden van staatseigendommen moeten worden kaalgeschoren en ingesmeerd met koeienmest en as en vervolgens ACHTERSTE VOREN OP EEN EZEL te worden rondgereden door de stad”. Info@jetinvest.com; ©jetinvest2006